Εφηβικές ανησυχίες
Κραυγιές και ψίθυροι
Συναισθηματικές μεταπτώσεις, αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές, αναποφάσιστες χειρονομίες, απροσδιόριστες απαιτήσεις… Ψηφίδες στο πολύχρωμο μωσαϊκό-¨σήμα κατατεθέν¨υγιούς εφηβικής διαδρομής. Ισως και απόηχοι από τη βίαιη συνάντηση δύο κόσμων: Της παιδκής αθωότητας και της ενήλικης φθοράς. Κραυγές διαμαρτυρίας αλλά και ψίθυροι αποδοκιμασία. Ενα ταξίδι γνώσης, μετέωρο και επισφαλές. Με ¨το ‘να πόδι στην παράδοση και τ’άλλο στην επιθυμία¨κατά τον ποιητή Πατρίκιο. Και με τον ίλιγγο του χάους να γοητεύει και να απειλεί στο κάθε στραβοπάτημα. Μια ηλικία απεραντοσύνης και μεγαλοθυμίας, εγωκεντρισμού και φαντασιοπληξίας. Χώρος σύγκρουσης λογικής και ευαισθησίας: Με θεατές τους σκεπτικούς και προβληματισμένους γονείς.
Τέσσερα είναι τα κύρια πεδία σύγκρουσης και αναταραχής της εφηβικής περιόδου : Το Σώμα, ο Νούς, η Ομάδα και η Κοινωνία.
Καθολική και κυρίαρχη η ευαισθησία των νέων σχετικά με την εμφάνισή τους. Πηγή άγχους και συμπλέγματος κατωτερότητος ή οποιοδήποτε ¨παρέκκλιση¨από την τελειότητα του σώματός του. Ο συνεχείς συγκρίσεις με τους συνομήλικους συχνά αποκαλύπτουν ¨ατέλειες¨, που κατά κανόνα αποτελούν φυσιολογικά-για την εφηβική φάση-φαινόμενα: Η ακμή και στα δύο φύλα, το μέγεθος του στήθους στα κορίτσια, η γυναικομαστία στα αγόρια και το σωματικό βάρος είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Πολλές φορές, η λαθεμένη συχνά, πεποίθηση πως ορισμένα μέλη του σώματος στερούνται ιδανικών αναλογιών , οδηγεί σε καταστρεπτικές συμπεριφορές:
Η Ψυχογενής Ανορεξία και Δυσμορφοφοβία (δηλαδή η φοβία παραμόρφωσης και ασχήμιας μερών του σώματος) ενδημούν σε αυτή την ηλικία. Στην ψυχο-νοητική σφαίρα, κάθε απομάκρυνση από το ιδεώδες πυροδοτεί δυσβάσταχτες αμφιβολίες σχετικά με τωρινές ή μελλοντικές επιτυχίες. Οι σεξουαλικές ανησυχίες και πειραματισμοί είναι λειτουργίες περισσότερο ψυχοσυναισθηματικές και λιγότερο σωματικές: Υπηρετούν την επιβεβαίωση της σεξουαλικής ταυτότητας παρά την αναζήτηση της ερωτικής ηδονής. Κατά την Φροϋδική ψυχαναλιτική σχολή, η εφηβική σεξουαλικότητα είναι απλά μια ορμητική αναβίωση βρεφικών απωθημένων. Κατ’ επέκταση, και ο αυνανισμός είναι μια απόλυτα φυσιολογική φάση αυτής της ηλικίας.
Η αλληλοϋποστήριξη των μελών της εφηβικής ομάδας, συχνά οδηγεί στη δημιουργία νέων υποκατάστατων ¨οικογενειών¨: Περισσότερο επιτρεπτικών και λιγότερο τιμωρητικών ή περιοριστικών απ’ότι οι ατομικές τους οικογένειες. Η ¨άδεια¨για ανεξαρτησία και αυτονομία, αμοιβαία και διαρκής, συνήθως συγκρούεται ανοιχτά με τις γονεϊκές απαγορεύσεις. Ακραίες ομαδικές συμπεριφορές δεν είναι σπάνιες αντιδραστικές απαντήσεις !!
Κοινωνικές αξίες και ταμπού συχνά λειτουργούν ως αδιαπέραστα τείχη στις εφηβικές επαναστάσεις. Χωρίς, όμως, να σταμτούν τις μάχες των οδοφραγμάτων και χαρακωμάτων!! Οι εφηβικές αμφισβητήσεις, αν και δεν είναι οι Σάλπιγγες της Ιεριχούς, δημιουργούν ενίοτε ρωγμές στο κατεστημένο και προσελκύουν συμπάθεια και ελαστικότητα. Με εξαίρεση ορισμένες κλινικές περιπτώσεις εφηβικής ψυχοπαθολογίας, η ανάγκη για ψυχολογική παρέμβαση πηγάζει κυρίως από τους αναστατωμένους γονείς παρά απο τους ανήσυχους εφήβους. Κατα τις λίγες φορές και ο προβληματισμός των τελευταίων τους οδηγεί σε συμβουλευτικές επισκέψεις, κατά κανόνα, το πρόβλημα έγκειται στις οικογενειακές τους συγκρούσεις και στη συζηγική δυσαρμονία των γονιών τους.
Η ψυχολογική υποστήριξη συχνά χαρίζει στον έφηβο τον ούριο άνεμο του ταξιδιού του και στους γονείς, τον καθησυχασμό της αναμονής της επιστροφής του. Κάνοντας τις κραυγές και τους ψιθύρους αρμονικές νότες στην ίδια οικογενειακή μελωδία…